حمایت سیاسی چین از ایران در برابر تحریم ها

ادامه همکاری چین با ایران بعد از تحریم ها

با  توجه به مشکلات اقتصادی پیش رو  بر اثر تحریم های اقتصادی آمریکا علیه ایران، چین به علت اهمیت جغرافیایی ایران و نیز وجود بازار رو به رشد و منابع گسترده انرژی این کشور همچنان خواهان ارتباط تجاری موثر با ایران است. کشور ایران نیز به علت این تحریم ها برای حرکت موتور رشد اقتصادی خود نیازمند گزینه های جایگزین بعد از تحریم هاست و بنابراین از عواقب ناخواسته خروج آمریکا از برجام تعامل بیشتر اقتصادی با کشور چین خواهد بود.

همانطور که می دانید چین از امضاکنندگان برجام است و همچنین در سال ۲۰۱۷ مبلغ ۱٫۵ میلیون یوآن در جهت نظارت بر پایبند بودن ایران به اجرای برجام در اختیار آژانس بین المللی انرژی اتمی گذاشته است. علاوه بر این چین همیشه بر ضرورت لزوم تعهد همه طرفین به مفاد توافق هسته ای تاکید کرده است و تمامی این مسائل حمایت سیاسی چین از برجام را نشان می دهد. در واقع چین یکی از بزرگ ترین مصرف کنندگان نفت جهان است و نفت زیادی نیاز خواهد داشت و بنابراین تنش های تجاری ایجاد شده توسط آمریکا موجب شده تا دولت چین از تحریم های واشنگتن در قبال ایران چندان حمایت نکند و خریداران چینی نفت ایران در برابر تحریم های جدید آمریکا مقاومت کنند. همچنین در راستای مخالفت با تحریم های اعمال شده بر علیه ایران، وزارت امور خارجه چین اخیرا اعلام کرده است که از رویکرد آمریکا مبنی بر خروج از برجام حمایت نمی کند، ولی او از هرگونه انتقاد ادیگر ز کشوری خاص خودداری کرد.

دولت ایران نیز اهمیت ویژه ای به روابط دیپلماتیک موثر خود با چین می دهد، و در راستای همین امر مهم، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران پس از خروج آمریکا از برجام در ماه مه، برای جلب حمایت دیپلماتیک بیشتر چین در تلاش است. این مساله نشان دهنده نقش بسیار مهم چین در سیاست خارجی ایران، مخصوصا در زمان تحریم های واشنگتن علیه تهران است.

تغییرات سیاست های خارجی چین در قبال حمایت از ایران در برابر تحریم ها

خوشبختانه کشور چین همواره حامی ایران بوده و خواهد بود و با توجه به افزایش روابط تجاری، اقتصادی، سیاسی و فرهنگ و نظامی بین دو کشور در چند سال اخیر، می توان این روابط را با همکاری هر چه بیشتر به نفع پیشرفت هر دو کشور گسترش داد. حجم معاملات تجاری دو جانبه بین ایران و چین در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به ترتیب ۳۳٫۸ میلیارد و  ۳۱٫۲ میلیارد دلار بود و اما در سال ۲۰۱۷ با افزایش ۲۰ درصدی به ۳۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار نیز رسید و این از نشانه های بهبود سرعت روابط بین ایران و چین است.

اطلاعات کمیسیون اروپا، در سال ۲۰۱۷  نشان می دهد چین سهم ۲۰ درصدی در کل مبادلات خارجی ایران داشته است. هم اکنون نیز با وجود فشارهای آمریکا علیه ایران، چین همچنان بزرگ‌ترین واردکننده نفت ایران باقی مانده است. در سال ۲۰۱۷ واردات نفتی چین از ایران برابر با ۵۷۱,۲۷۵ تعداد بشکه در روز بود. با وضعیت کنونی برای کاهش تاثیر دلار آمریکا در تجارت خارجی ایران قرار است چین بتواند هزینه نفت را به ایران با یوآن بپردازد.

همچنین در راستای خروج آمریکا از برجام و افزایش فشارها به چین برای ایجاد چالش با ایران، سفیر پیشین جمهوری اسلامی در پکن با وجود تاثیرگذاری روابط آمریکا و چین بر روی روابط چین با ایران ازگسترش روابط بین دو کشور در بلند مدت و حرکت به سوی استقلال یابی از سیاست های آمریکا سخن گفت.

البته باید توجه داشت چینی ها با آمریکا بیش تر از ۱۰۰ گروه کاری در زمینه های مختلف دارند و حجم روابط تجاری آنها حدود ۵۷۰ میلیارد دلار در سال است. در روابط بین المللی و روابط تکنولوژیکی نیز چینی ها خواهان همکاری با آمریکا هستند، بنابراین رابطه با آمریکا یک ارتباط استراتژیک و اولویت دار برای آنها محسوب می شود .

باید گفت چین سیاست های همکاری های بزرگ خود با آمریکا را از چهار دهه پیش اتخاذ کرده و به اجرا درآورده است و هم اکنون نیز این تعامل و همکاری ها عنصر اصلی راهبرد روابط آمریکا و چین است.

کشور چین به عنوان دومین اقتصاد دنیا و همچنین بزرگترین جمعیت دنیا با وسعت سرزمین بسیار بزرگ به شمار می آید که عضو دائم شورای امنیت نیز هست و در کنار سیاست های همکاری و تعامل با آمریکا در خیلی از صحنه های بین المللی و روابط خارجی سعی می کند به صورت یک جریان مستقل نیز عمل کند. می توان گفت چین در پی یافتن مسیری برای تثبیت نقش مستقل خود و مهار کشور آمریکا است.

آمریکا از چین می خواهد که محدودیت هایی را در سیاست های اقتصادی خود با ایران در پیش گیرد بنابر این اگرچه احتمال دارد که تحریم های اقتصادی آمریکا بر سرمایه گذاری های چین در ایران تاثیر بگذارد اما با این وجود همچنان اقتصاد و روابط ایران با چین در یک روند رو به رشد درحال حرکت است. البته شاید در کوتاه مدت بی تاثیر از روابط چین و آمریکا نباشد اما در بلند مدت بسیار مستقل از آن خواهد بود.

به گفته یکی از اقتصاددانان کشورمان، چینی ها در چند دهه اخیر در روابط بین المللی خود از سیاست دست به عصا استفاده کرده اند و هیچ گاه سیاست های تنش زا را که منجر به تعارض با جامعه بین الملل شود انتخاب نکرده اند. سیاست چین با ایران در قبال تحریم های آمریکا نیز یک سیاست یک بام و دو هوا و براساس منطق هزینه و فایده است که هم تحریم ها علیه ایران را تایید می کند و هم از کشور ما نفت می خرد. می توان نتیجه گرفت، دولت چین در طول تاریخ از سیاست های رادیکال و هیجانی دوری جسته و با پی گرفتن سیاست صبر و آرامش، مسائل را برای کسب امتیازات بیشتر و رسیدن به اهداف خود، پیش می برد.