این مقاله درباره واردات و حجم آن و تجارت چین با جهان و ایران گردآوری شده است. در این مطلب قصد داریم به حجم واردات این دو کشور در سال های اخیر و همچنین بررسی روابط تجاری چین با جهان و ایران بپردازیم. همچنان با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه باشید.
نگاهی به روابط تجاری چین با جهان
کشور پهناور چین، به عنوان اولین صادرکننده کالا در جهان شناخته می شود و البته به همین میزان نیز واردکننده بزرگی است. بیشتر استان‌های چین از ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایی برابر با یک کشور برخوردار هستند. منطقه جنوب چین نیز دارای صدها کارخانه و شعبات شرکت‌های چندملیتیِ تولیدکننده کالا و سخت‌افزار و نرم‌افزار است که عمده محصولات آنها به خارج از چین صادر می گردد و همچنین به خاطر تجارت و مراودات روزافزون این منطقه با دیگر کشورها، بسیار حائز اهمیت است.
وزارت تجارت چین به عنوان بخشی از تلاش های اصلاحات چین در زمینه سرمایه گذاری داخلی و خارجی، مذاکرات زیادی را درباره معاهده های سرمایه گذاری دو جانبه با تعدادی از کشورها انجام داده است که در میان آنها کشور ایران و قزاقستان نیز به چشم می خورد. با این وجود گفتنی است فعالیت شرکت های چینی به جای اقتصادهای مبتنی بر منابع در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین، بیشتر در کشورهای توسعه یافته ای نظیر کشورهای اتحادیه اروپا و آمریکا گسترش می یابد.
یکی از فاکتورهای مورد توجه چینی ها برای توسعه اقتصاد، جذب سرمایه خارجی است. برای مثال یک‌چهارم تجارت در اقتصاد چین متعلق به استان گوانگ‌دونگ است و در بین استان‌های چین، رتبه اول را دارد. این شهر سالیانه میزبان برپایی بزرگترین نمایشگاه های تجاری در سطح جهان است و در زمان برگزاری این نمایشگاه‌ها، تجار بزرگ از سراسر جهان در آن حضور می یابند. شایان ذکر است هم اکنون بیش از ۵۵ کشور در این استان سرکنسولگری دارند و حجم کل صادرات و واردات استان گوانگ‌دونگ در سال ۲۰۱۵ برابر با ۱ تریلیون و ۲۲ میلیارد و ۹۵۲ میلیون دلار بوده است. نمودار ۱ نشان دهنده تغییرات نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کشور چین در سال های گذشته است.
نمودار ۱: تغییرات نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کشور چین
منبع داده‌ها: بانک جهانی
روابط تجاری چین و ایران
روابط تجاری چین و ایران از سال ۱۹۷۹ میلادی، هنگامی که چین سیاست درهای باز خود را اتخاذ کرد و همینطور انقلاب اسلامی ایران اتفاق افتاد، به طور قابل توجهی توسعه یافت. به طوری که طی یک دهه، حجم تجارت دو جانبه این دو کشور به حدود ۴۰۰ میلیون دلار افزایش یافت. همچنین تا سال ۲۰۱۴، ارزش تجارت دو جانبه نیز به ۵۱٫۸ میلیارد دلار رسید (نمودار ۲). رشد اتاق تجارت و صنایع ایران و چین (ICCCI) ، از ۶۵ عضو در سال ۲۰۰۱ به ۶۰۰۰ امروز، شواهد دیگری درباره گسترش روابط این دو کشور ارائه داده است. با این وجود آمارهای سال های اخیر نشان می دهد که رشد تجارت چین با ایران در حال حاضر به صورت آهسته بوده و در بعضی مواقع نیز به دلیل تحریم های ایران تا حدودی دچار مشکلاتی شده است. (نمودار ۲).
نمودار ۲: تجارت دو جانبه چین و ایران
منبع داده‌ها: بانک جهانی
تاثیر تحریم های قبلی اتحادیه اروپا و آمریکا بر تجارت ایران و چین
در طول تحریم ها، چین یکی از معدود کشورهایی بود که با وجود شرایط سخت اقتصادی که ایران تحت آن فعالیت می کرد، تجارت خود را با این کشور ادامه داد. چرا که بخش قابل توجهی از تجارت چین و ایران از گذشته تا کنون از محصولات مبتنی بر نفت تشکیل شده است. با توجه به استراتژی ایران در زمینه افزایش صادرات سنگ آهن برای جبران درآمد از دست رفته به دلیل تحریم های فروش نفت، خریداران چینی سنگ آهن نیز ایران را به عنوان جایگزینی برای تأمین کنندگان سنتی خود یعنی استرالیا و برزیل تلقی کردند. در سال ۲۰۱۴، براساس داده های رسمی چین، واردات چین از ایران ۲۷٫۵ میلیارد دلار بوده در حالی که صادرات آن به ایران ۲۴٫۳ میلیارد دلار بوده است. به دنبال اعمال تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران و همچنین تحریم های ایالات متحده ، چین با اکراه موافقت خود را برای متوقف کردن خرید نفت ایران اعلام کرد و این کار را تنها تا زمان انعقاد موافقتنامه هسته ای موقت نوامبر ۲۰۱۳ انجام داد. پس از آن، واردات نفت چین به سرعت به سطح مجاز قبل از ۲۰۱۲ بازگشت. در واقع بعد از لغو این تحریم ها بار دیگر روابط تجاری ایران و چین به بالاترین سطح خود رسید و چین ضمن اینکه اولین مقصد خریدار نفت ایران بود، طیف گسترده ای از محصولات خود را نظیر ماشین آلات صنعتی، تجهیزات الکتریکی، وسایل نقلیه و … به ایران صادر کرد. نمودار ۳ نشان می دهد که رشد تجارت چین کم و بیش در تمام کشورهای خاورمیانه که حتی تحت تأثیر تحریم ها نیز قرار نگرفته اند ثابت است و تجارت چین و ایران نیز در این رابطه تفاوت چندانی ندارد.
نمودار ۳: تجارت دو جانبه چین و خاورمیانه
منبع داده‌ها: بانک جهانی
تجارت چین و ایران بعد از اعمال تحریم های جدید آمریکا
طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی گمرک چین، تجارت این کشور با ایران در ماه اکتبر به پایین ترین سطح خود در طی یک دهه اخیر رسیده است. در واقع طی ماه اکتبر ۲۰۱۹، کل تجارت با ایران ۱٫۳۸ میلیارد دلار بوده که ۳۸ درصد کمتر از ماه اکتبر ۲۰۱۸ است. از ژانویه تا اکتبر صادرات به ایران در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۹ درصد کاهش یافته و به ۷٫۸ میلیارد دلار رسیده است، در حالی که واردات از ایران با ۳۶ درصد کاهش به ۱۱٫۷ میلیارد دلار رسیده است. اما این در حالی است که پیش از این چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران شناخته می شد، به طوری که قبل از تحریم های جدید ایالات متحده، بیش از ۶۵۰،۰۰۰ بشکه نفت خام در روز از این کشور وارد می کرد. اما آمار گمرک چین نشان می دهد که در ماه های اخیر این حجم به طور متوسط به ۱۴۰ هزار بشکه کاهش یافته است. پس از آنکه ایالات متحده از توافق هسته ای ۲۰۱۵ در ماه مه سال ۲۰۱۸ انصراف داد، رئیس جمهور آمریکا یک سال پیش تحریم های جزئی برای نفت ایران وضع کرد. اما در ماه مه، این تحریم ها به یک ممنوعیت در کل خرید نفت ایران گسترش یافت و در حال حاضر تقریباً بیشتر کشورها آن را رعایت کرده اند.
البته به عقیده برخی از اقتصاددانان با توجه به این که کشور چین نیز همانند ایران در یک جنگ اقتصادی با ایالات متحده قرار دارد و دولت آمریکا بر روی کالاهای چینی تعرفه هایی را اعمال کرده است؛ دو کشور ایران و چین میتوانند در راستای مقابله با این شرایط، به متحد تجاری خوبی برای یکدیگر تبدیل شوند. همچنین از آنجایی که چین از کشورهای حائز اهمیت برای ایران در امر تجارت به شمار می‌رود در دور جدید تحریم‌ها مسئولان ذیربط باید راهکارهای مناسبی را در جهت دور زدن تحریم‌ها در این بخش عملیاتی کنند.
